Wonderlijk wonen
De meeste Noord-Hollanders wonen ‘gewoon’ in een huis of appartement. Sommige provinciegenoten pakken het net wat anders aan. &Holland ging langs bij 4 bijzondere woningen: een gezinshuis in een oude boerderij, een woongemeenschap van tiny houses, een ark en een watertoren. Alle bewoners hebben hun eigen unieke verhaal.
Een gezinshuis vol energie
Van buiten lijkt de opgeknapte boerderij van Sara en Benno van de Velde nog op de koeienstal en paardenschuur van vroeger, maar van binnen heeft de woning duidelijk een ander interieur gekregen. Alleen de massief houten draagbalken aan het plafond verraden dat de ruimte voorheen een andere functie had. Waar vroeger tientallen koeien en paarden tussen de hooibalen stonden, is nu plek gemaakt voor een grote woonkamer met megabank, knutselhoek met kinderspeelgoed en keuken met eettafel waaraan elk lid van het 9-koppige gezin kan plaatsnemen.
Onder dit schuine dak startten Sara en Benno een jaar geleden hun gezinshuis Amsterdam. “Wij zijn een kleinschalige zorginstelling voor kinderen die niet meer thuis kunnen wonen en meer zorg nodig hebben dan in bijvoorbeeld een pleeggezin. Denk aan kinderen met ernstige trauma- of hechtingproblematiek en vaak met een ontwikkelingsachterstand”, legt Sara, voormalig docent levensbeschouwing, uit. De 4 gezinshuiskinderen groeien net als de 3 biologische kinderen op bij Sara en Benno. “Wij bieden hen een zo normaal mogelijk, liefdevol en stabiel gezinsleven totdat ze volwassen zijn en het huis uit gaan. Tijdelijke opvang zouden we zelf niet kunnen, ook voor onze eigen kinderen is dat een te grote belasting”, aldus Benno.
Voor een gezinshuis is wel voldoende ruimte nodig, en dat hadden Sara en Benno niet in hun appartementje in het centrum van Amsterdam. Sara: “Op Funda kwam ik dit huis tegen en ik dacht meteen: dit is helemaal te gek.” Er was wel nog wat werk aan de winkel: er moesten extra slaapkamers in het voorhuis komen, nagenoeg alles was aan vervanging toe – van de elektra tot de leidingen – en een likje verf hier en daar kon ook geen kwaad. De buitenkant van de boerderij staat als volgende klus op de planning, en ook voor de tuin zijn er nog wensen als een eigen moestuin. “Die ruimte is heel belangrijk. Het is goed dat de kinderen een eigen plek hebben waar ze zich kunnen terugtrekken” zegt Benno. “En ze moeten letterlijk en figuurlijk naar buiten kunnen met hun emoties. Daar is de grote tuin heel fijn voor”, vult Sara aan.
Op een braakliggend stuk tuin, waar nu nog alleen zand ligt, komt in de zomer een energieneutrale schuurwoning te staan voor de ouders van Sara. “Het begon als grapje, maar zij komen nu serieus bij ons op het terrein wonen om te helpen. Allebei hebben ze een achtergrond in de jeugdzorg”, zegt Sara. Een gezinshuis runnen vergt namelijk behoorlijk veel aandacht en energie. “Vooral slapeloze nachten vind ik heftig. En alle administratie eromheen – van factuurtjes, rapportages, zorgplannen tot therapie regelen.” Maar als werk voelt het voor beide ouders niet. Sara: “De matching met de kinderen is heel belangrijk en daarin zijn we goed ondersteund. We halen veel voldoening uit ons gezinshuis. Een inclusief leven is het mooiste wat er is.”
Benieuwd naar de dagelijkse geluksmomentjes én worstelingen van het gezinshuis Amsterdam? Volg Sara en Benno dan via Instagram @gezinshuisamsterdam
Altijd op vakantie op het water
Midden op het water en tussen de zeilboten. Olaf Baas (29) woont nu meer dan een jaar op een wel heel bijzondere plek: een woonark gelegen in de haven van Hoorn. Olaf kijkt lachend uit over het water en begint te vertellen: “Na in Venlo gewoond te hebben, wilde ik weer terug naar mijn geboorteplaats. In de binnenstad van Hoorn is een woning erg duur om in je eentje te huren of te kopen. Daarom kwamen Jordy en ik vorig jaar april op het idee om samen te gaan wonen. Toen we deze ark op Funda zagen staan, waren we meteen verkocht. We reageerden dezelfde dag nog, en gelukkig waren we er op tijd bij”.
Wanneer je binnenloopt valt op hoeveel ruimte er is. De ark is maar liefst 170 vierkante meter. Boven is de inloophal, de keuken, woonruimte, toegang tot balkon, 2 trappen naar beneden en de wc. Beneden, onder water, slapen de 2 heren. Het was altijd al een droom van Olaf om te wonen op een woonark in de Haven van Hoorn. “Ik heb vanaf mijn 13e tot mijn 19e in de haven gewerkt. Ik verzorgde chartertochten, dat zijn dagjestochten op een boot. Ik vond het heerlijk om op het water van Hoorn te zijn en stiekem hoopte ik er later ook terecht te komen.”
Vanuit de ramen is er een prachtig uitzicht op het water, zeilbootjes en de oude huizen in Hoorn. Dat vindt Olaf een van de mooiste dingen van zijn nieuwe woning. “We kijken hier uit op het water, op de Hoofdtoren en het Oostereiland. Dat is een kunstmatig eiland uit de VOC-tijd dat ook een tijd heeft gediend als gevangenis. Dat zijn echt de eyecatchers van Hoorn.”
De ark maakt deel uit van een verenigingshaven. “Dat betekent dat er altijd zeilbootjes aanmeren in de zomer. Heel gezellig, en het geeft echt een vakantiegevoel wanneer je thuis komt. Je komt constant nieuwe mensen tegen. Daarnaast is het heerlijk dat je op een warme dag gewoon vanaf je balkon het water in kan springen. En wanneer er ijs ligt, kun je in je tuin schaatsen. Hoe bijzonder is dat?”
Niet alleen het havenleven is ideaal, Olaf is ook heel blij dat hij dicht bij het centrum woont. “Het is maar 4 minuutjes lopen naar het Roode Steen, het centrale plein van Hoorn waar alle kroegjes zitten en het begin van de winkelstraten. Wij slaan zo 2 vliegen in 1 klap. De rust van het water, maar ook de gezelligheid in het centrum.”
Elk moment een ander uitzicht
Caroline Dubbe woont nu alweer bijna 2 jaar met haar man op de 10e verdieping in de Watertoren in IJmuiden; het hoogste punt van de toren. De watertoren is een industrieel Rijksmonument gebouwd in 1917 en in 2015 verbouwd tot appartementencomplex met 11 appartementen. Het appartement van Caroline en haar man is 177 vierkante meter groot.
Caroline: “We woonden in Haarlem en wilden ergens anders gaan wonen, maar hadden geen haast.” Het echtpaar ging met een flinke wensenlijst op zoek. “We wilden onder andere iets industrieels, modern verbouwd, met hoge plafonds, veel licht, 2 slaapkamers en een groene omgeving. Daarnaast wilden we een grote woonkamer. We hebben namelijk 4 kinderen die het huis uit zijn met 6 kleinkinderen en we vinden het heel gezellig als die af en toe bij ons komen eten. Dit appartement voldeed volledig aan onze wensen.”
Er moest na de aankoop nog wel veel gebeuren. “Het was bij de levering nog niet ingericht op een huiselijke manier. Je moest wel echt fantasie hebben. Het is één open ruimte, zowel beneden als boven.
Wij hebben boven stalen wanden laten bouwen, om de ruimtes af te scheiden. Daarnaast hebben we het helemaal op onze manier ingericht. In een moderne stijl, met een lichtsysteem, en aan de muur zwart-wit fotografie. Het huis past ons nu echt als een jas. De indeling is ook perfect voor ons. Het is geen grote vierkante ruimte, maar het bestaat uit kleine hoekjes en ruimtes. Zo kan iedereen die hier is op zijn eigen plek zitten.”
Het meest bijzondere van de woning is natuurlijk het uitzicht. “Vanuit het noorden kijken we uit op Tata Steel. Vanuit het oosten kijken we het Noordzeekanaal af en naar IJmuiden tot aan Zaandam. Vanuit het zuiden kijken we naar het bos en de duinen, naar Haarlem en Zandvoort. En vanuit het westen kijk je naar de vissershaven, een stuk industrie en de zee. Daarnaast is de lichtinval hier van alle kanten anders. Je bent je hier ook meer bewust van hoe de zon staat. ‘s Morgens als de zon opkomt, schijnt hij zowat door het huis heen. De zon draait vervolgens gedurende de dag om de watertoren heen. Het licht is elke dag anders. Ook veranderen de wolken waar we op uitkijken continu. Waar vind je nou zo’n bijzonder uitzicht?”
Een gemeenschap om op te bouwen
Een gezellige snuisterij voor in de vensterbank? Met zo’n goedbedoeld cadeau maak je Mieke Elzenga (60) eigenlijk niet heel blij. In haar tiny house van 47 m2 heeft ze namelijk het liefst zo min mogelijk spullen staan. “Ik word er onrustig van. Hier lijken 6 kopjes op het aanrecht al een zooitje.” Ondanks de beperkte ruimte is Mieke van alle gemakken voorzien: een keuken met grote koelkast, bureau, zitgedeelte en badkamer met wc en normaal formaat douche. Via een houten trappetje kom je op de bovenverdieping met bed en nóg een bureau. De grote ramen en gerecyclede glazen kas aan de zijkant van de woning geven een ruimtelijk gevoel. “Ik zeg altijd maar: je kan maar op 1 m2 tegelijkertijd zijn. Ik mis niets en heb alles bij de hand.”
Op het terrein – gelegen naast natuurgebied Geestmerambacht in Koedijk – staan nog 9 verplaatsbare huisjes. Allemaal zijn ze gemaakt van zoveel mogelijk hergebruikte en natuurlijke materialen. Een aantal is gedeeltelijk of volledig losgekoppeld van het elektriciteitsnet en de riolering. Mieke: “We hebben een paar standaarden meegekregen vanuit de gemeente, maar verder mag iedereen de woning naar eigen inzicht ontwerpen en indelen. De bewoners zijn zelf eigenaar en betalen €160 aan huur voor de grond. We hebben een huurcontract voor 5 jaar en een vergunning voor 10 jaar.” De gezamenlijke tuin in het midden van het terrein is weelderig groen, met een kruidenheuvel en moestuin.
Mieke is initiatiefnemer van de woongemeenschap, met in totaal 15 volwassenen en 5 kinderen. Haar ambitie: de komende jaren met haar stichting LiberTerra nog meer communities oprichten waar wonen, werken en leren centraal staan. Op de lege plek waar nu nog alleen wat planken en materialen liggen, moet in de zomer een kenniscentrum verrijzen. “Het is een educatieproject met wonen. In het kenniscentrum gaan we cursussen geven en onze ervaringen delen over bijvoorbeeld duurzaam bouwen, biodiversiteit, de klimaatdoelen en de sociale component van zo’n community. De bewoners zijn allemaal ondernemers die hier hun geld mee kunnen verdienen. Duurzaamheid, inspiratie en samenwerking zijn bij elk project de belangrijkste speerpunten.”
Het is niet altijd even gemakkelijk om zo’n gemeenschap op te bouwen, zegt Mieke. “We moeten elkaar leren verstaan. Wat voor mij meer dan logisch is, hoeft voor de ander helemaal niet zo te zijn. Het gaat om simpele dingen: als ik iets leen, wanneer verwacht jij dat dan terug? Of als ik jou help, wat verwacht ik daarvoor terug? We hebben vooraf goede afspraken gemaakt over zaken als besluitvorming of het oplossen van conflicten.” Na ruim 2 jaar uitvogelen, opbouwen en uitvoeren, kan Mieke enorm genieten van haar tiny house en het contact met haar buren. “Je kunt altijd wel bij iemand terecht. We passen op elkaars kinderen en lenen van alles uit – van punaises tot een hogedrukreiniger. Voor je het weet sta je weer 3 kwartier te kletsen, terwijl je eigenlijk van plan was om boodschappen te gaan doen.”