Noord-Holland met de bus
Met geld van de provincie kunnen in Noord-Holland allerlei verschillende buslijnen rijden. Van de Kustbus in Castricum tot de buurtbus in Bloemendaal. En van de VechtplassenExpress in ’t Gooi tot de nachtbus tussen Alkmaar en Den Oever. Inwoners en chauffeurs delen hun ervaringen.
Fan van de Kustbus
Het zonnetje wil nog niet écht doorkomen op een vrijdagochtend in juli in Castricum aan Zee. Toch zijn vriendinnen Helma de Koning en Ingrid Vijzelaar opgewekt op weg naar het strand. “We gaan een stukje wandelen en misschien nog zwemmen, afhankelijk van het weer.” En dat allemaal met de gratis Kustbus. Deze verbinding brengt de hele zomervakantie en in de meivakantie reizigers elk halfuur gratis van station Castricum naar Castricum aan Zee, met tussenstops bij verpleeghuis De Santmark en Camping Bakkum.
Even naar het strand
De Koning is groot fan van lijn 868. “Ik woon in Castricum, dicht bij De Santmark. Gemiddeld zo’n 3 keer per week pak ik de bus. Even naar het strand, zwemmen en weer terug. En dan ook nog gratis, dat maakt het heel laagdrempelig voor mij.” Kapper Vijzelaar vult aan: “Castricummers zijn blij met deze buslijn. Veel van mijn klanten pakken de bus omdat parkeren aan het strand vrij prijzig is. Het is ook makkelijk: je zet je fiets bij het station en stapt op.”
Dagje weg
De Koning en Vijzelaar kennen elkaar al meer dan 40 jaar. Vijzelaar: “Zij heeft nog op mij gepast vroeger.” De Koning: “We zien elkaar regelmatig omdat zij mijn kapper is. Ik heb altijd goed contact gehouden met Ingrid, haar zus en haar ouders. En dat is uitgegroeid tot een mooie vriendschap. Toch?” Vijzelaar beaamt dat lachend. Ze gaan niet vaak samen naar het strand, maar vandaag maken ze er een dagje van. De Koning: “Op de terugweg stappen we uit bij Camping Bakkum, we gaan daar lekker lunchen. En dan met de bus weer terug naar huis.”
Blij verrast
De Koning ziet tijdens haar ritjes met de Kustbus allerlei reizigers voorbij komen. “Gisteren nog een hele groep scouts. Maar ook veel toeristen, ouderen, mensen met kinderen. Heel divers allemaal. Regelmatig stappen mensen in met hun ov-chipkaart in de hand. En dan zijn ze blij verrast dat ze gratis mee mogen.” Een suggestie hebben de vriendinnen ook. Vijzelaar: “Van mij mag de bus ook voor en na de vakanties rijden. En zou jij het niet fijn vinden als de bus iets eerder zou rijden?” De Koning denkt even na: “Ja, een uurtje eerder zou soms wel fijn zijn. Maar ook nu ben ik echt al fan van de Kustbus.”
3 kustbussen
De Kustbus in Castricum is een samenwerking tussen de gemeente Castricum, de provincie en lokale ondernemers. Het is niet de enige kustbus in Noord-Holland. Ook tussen Den Helder en Petten rijdt een gratis bus (lijn 851) die onder meer stopt in Julianadorp, Callantsoog en St. Maartenszee. Deze kustbus rijdt in de maanden juni, juli en augustus en is ook een samenwerking tussen de kustgemeenten, de provincie Noord-Holland en lokale ondernemers. Hetzelfde geldt voor de gratis kustbus tussen Bergen en Bergen aan Zee (lijn 866), die rijdt in juli en augustus.
Een gevoel van vrijheid in de nachtbus
Met 9 nachtbuslijnen zorgt Connexxion dat Noord-Hollanders na hun werk of stapavond veilig thuiskomen. Of ze nou in Driehuis of in Den Oever wonen. “De nachtbus is nodig, mensen zijn er afhankelijk van”, zegt chauffeur Kyán Smit (21).
Hij rijdt het vaakst op de N80; in 5 kwartier van hartje Amsterdam via Halfweg, Haarlem, Velserbroek en Driehuis naar Beverwijk. “’s Avonds thuis films kijken of door Noord-Holland rijden; voor mij is die keuze niet moeilijk. Dit ritme past bij mij. Ik geniet er ontzettend van om in het licht te gaan werken én het licht te zien worden wanneer mijn dienst ’s ochtends eindigt.”
Bloembollenvelden
Naast een avondmens en nachtdier is Smit vooral een geboren buschauffeur. Hij vond het als kind al geweldig om in de bus te zitten. Als twintiger is dat niet anders. “Het geeft me een gevoel van vrijheid – ik zou helemaal gek worden op kantoor. Ik rijd in 3 Noord-Hollandse regio’s: Haarlem-IJmond, Amstelland-Meerlanden en Noord-Holland-Noord. Daardoor zie ik de hele provincie. In het voorjaar geniet ik van de bloembollenvelden in De Kop en het volgende moment word ik blij van de levendigheid rondom Schiphol met alle toeristen.”
Vanuit Smits woonplaats Alkmaar rijdt sinds 2024 als proef ook de N50: Alkmaar-Langedijk-Den Oever. Met deze nachtbus in het landelijk gebied maakt de provincie de uitgaanslocaties in Noord-Holland beter bereikbaar. Eind 2025 wordt bekeken of de passagiersgroei groot genoeg is om de lijn definitief op te nemen in de dienstregeling.
Goed geregeld
Als chauffeur merkt Smit elke dienst weer hoe belangrijk het openbaar vervoer is voor veel mensen. “Ze zijn er afhankelijk van. Veel passagiers op de N80 gaan naar hun werk of komen ervandaan. De nachtbus is dus nodig. Rond Haarlem en Amsterdam is het allemaal heel goed geregeld. Daar mogen we echt niet klagen. Maar als in bijvoorbeeld het landelijk gebied een halte wordt opgeheven heeft dat vaak grote gevolgen. Dan snap ik dat mensen niet blij zijn.”
Verhalenvertellers
In de nachtbus stappen volgens Smit veel lollige passagiers in: van flirterige vrijgezellengroepen tot verhalenvertellers in kennelijke staat. Bijna altijd overheerst de gezelligheid. “Ik ga soms helemaal stuk om de gekkigheid die mensen uitkramen als ze hebben gedronken. Of de nachtbus een speciale aanpak vereist? Nou ja, niet te moeilijk doen over dingen, want dan blijven de mensen vrolijk.”
Toch lukt dat niet altijd. Zo moest Smit weleens de politie bellen om iemand uit de bus te halen. Een uitzondering volgens hem. “Er waren misschien 5 incidenten in 2 jaar. Vorig jaar heb ik 40 nachtdiensten gedraaid en dit jaar alweer 20. Dan valt het toch heel erg mee.” En anders kan hij altijd rekenen op zijn passagiers. Zo schoten ze hem te hulp toen een ruziezoeker weigerde de bus te verlaten. “Ik vond het zo mooi dat ze voor me opkwamen. Samen hebben we hem toen de bus uitgezet. Mensen zijn allemaal anders, maar in de bus wil iedereen hetzelfde: geen gedoe, maar lekker naar huis toe.”
Een taxiservice, maar dan goedkoper
De VechtplassenExpress is een nieuwe busdienst naar recreatiegebieden rond de Loosdrechtse Plassen. De bus rijdt deze zomer 16 weken als proef op vrijdag, zaterdag en zondag. “Een leuke ontdekking” waarvan Jip van Groenewoud (24) en haar vriendinnen Lisanne, Floor, Noortje, Eslin, Nynke, Simone en Det in juli dankbaar gebruikmaakten.
De service valt onder het zogeheten ‘flexibel openbaar vervoer op aanvraag’. Geen belbus, maar een ‘reserveerbus’ dus. Reizigers kunnen via www.gvexpress.nl minimaal een uur voor vertrek een rit boeken. Een enkeltje kost € 2,50 per persoon en kinderen tot 12 jaar mogen gratis mee met een volwassene (wel even vooraf reserveren). Ook rolstoelvervoer is mogelijk.
Gezellige zondag
Jip en haar vriendinnengroep stuitten op de VechtplassenExpress toen ze online naar mogelijkheden zochten om in de jachthaven van Kortenhoef te komen. Daar hadden ze een bootje gehuurd voor een gezellige zondag. Van Groenewoud: “Omdat we ook een drankje wilden doen, was het geen optie om met de auto te gaan. Fietsen vanaf Hilversum bleek ook onverstandig, en te ver. Toen kwamen we er toevallig achter dat deze dienst bestond. Een leuke ontdekking die ideaal was voor ons uitje.”
1 van de studenten boekte direct, en door de groepsgrootte van 8 zat het busje ook meteen vol. “Daardoor voelde het echt als een soort taxiservice”, vertelt Van Groenewoud lachend. “De chauffeur (Olivier de Jonge, red.) belde van tevoren ook nog om uit te leggen waar hij precies stond op station Hilversum. Na een kwartiertje zette hij ons dichtbij de jachthaven in Kortenhoef af.”
Opstappen
De gemeente Wijdemeren, Regio Gooi en Vechtstreek en de provincie namen het initiatief voor de VechtplassenExpress. Uitvoerder Vervoer Gooi en Vechtstreek maakt hiervoor gebruik van de bussen en chauffeurs die beschikbaar zijn in de daluren van het Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) vervoer.
Bezoekers kunnen opstappen bij de NS-stations Hilversum & Hollandsche Rading, vanaf de parkeerplaatsen vliegveld Hilversum, P+R Hollandsche Rading en gemeentehuis Loosdrecht, en vanuit het centrum van Nederhorst den Berg. Passagiers zijn enthousiast over de dienst, zo blijkt uit evaluatieformulieren die ze invulden. De meeste reizigers beoordeelden de VechtplassenExpress als ‘uitstekend’ of ‘zeer goed’. Na de zomerproefperiode volgt de beslissing of en hoe de dienst wordt voortgezet.
Volgens Van Groenewoud heeft de bus zeker toegevoegde waarde. “Toen we de reisinformatie opzochten, bleek die hoek van het Vechtplassengebied niet heel goed bereikbaar met het ov. Dan is de VechtplassenExpress echt wel handig. Het contact met de chauffeur was ook goed. Hij liet voor onze terugreis bijvoorbeeld weten dat hij er over 5 minuten zou zijn. We zagen hem aan komen rijden, maar in eerste instantie zag hij ons niet. Toen konden we ook weer even met hem bellen. Deze ervaring beviel dus wel ja. En als je het vergelijkt met de taxi is het natuurlijk nog een stuk goedkoper ook.”
Vraaggestuurd ov Ankeveen
Na de zomer start een proef met zogenoemd vraaggestuurd openbaar vervoer in de dorpskern van Ankeveen. Na reservering kunnen passagiers vanaf 4 plekken van en naar station Hilversum reizen. Ook is het dan mogelijk om op zondagen vanuit Nederhorst den Berg van en naar station Hilversum te reizen. De nieuwe dienst in Ankeveen en Nederhorst den Berg wordt evenals de VechtplassenExpress uitgevoerd door Vervoer Gooi en Vechtstreek.
MuiderslotExpress
Als proef ging begin juni ook een andere nieuwe service van start: de MuiderslotExpress (lijn 510). De bus rijdt op vrijdag, zaterdag en zondag volgens een dienstregeling. De provincie Noord-Holland financiert de MuiderslotExpress.
Deze achtpersoonsbusdienst van Transdev brengt mensen van P+R Muiden naar kasteel Muiderslot en de veerboot naar forteiland Pampus. Een enkele reis kost € 1,- en onder begeleiding van een volwassene reizen kinderen tot 12 jaar gratis mee. Na de proefperiode volgt in het najaar een evaluatie die bepaalt of de dienst doorgaat.
Buurtbus vervoert jong en oud
Noord-Holland telt 11 buurtbusverenigingen die dankzij honderden vrijwilligers 12 buurtbuslijnen verzorgen. 1 van die vrijwilligers is José Groot uit Bloemendaal: bestuurslid én chauffeur bij de buurtbus Bloemendaal – Santpoort.
Buurtbussen rijden vaak daar waar lager bezette buslijnen werden geschrapt. Ook de betrokkenheid van Groot begon op deze manier, vertelt ze als passagier aan boord van haar eigen buurtbus. “In Bloemendaal werd lijn 81 opgedoekt. En ik vind het belangrijk om alles voor iedereen bereikbaar te houden. Ik had al ervaring als bestuurslid van verenigingen, dus toen heb ik me bij de gemeente gemeld voor het opzetten van een buurtbusvereniging.”
40 chauffeurs
Inmiddels rijdt de buurtbus al meer dan 10 jaar van Haarlem-Noord, via de stations Santpoort Noord en Zuid, Bloemendaal en Overveen naar het Ramplaankwartier in Haarlem. “We rijden doordeweeks en op zaterdag. We moeten 24 diensten per week vullen met onze 40 chauffeurs.” Gelukkig heeft de vereniging geen tekort aan vrijwilligers. Groot: “We hebben wel veel minder vrouwen dan mannen. Dus nieuwe vrouwelijke chauffeurs zijn extra welkom.” Om vrijwilligers te binden, organiseert het bestuur regelmatig leuke uitjes. Zo was er recent een wandeling in de duinen met borrel en is er zelfs een petanque-club ontstaan uit een uitstapje in het verleden. Alle bestuursleden rijden zelf ook op de bus. Groot: “Zo weten we als bestuur ook echt waar we over praten.”
76 drempels
De route van de bus brengt passagiers door een pittoreske, groene omgeving. Wel liggen in de straten van Bloemendaal, Santpoort en Haarlem veel drempels. “76 op onze route”, weet Groot. Rijden door de smalle straten in de dorpskernen vraagt behoorlijk wat stuurmanskunst. “Bovendien wordt er in Bloemendaal en omgeving continu verbouwd. Dus we manoeuvreren ons langs heel wat containers en werkbusjes met onze 8-persoonsbus.” Groot vindt dat zelf een mooie uitdaging. “Ik vind het echt leuk om te rijden op zo’n grote bus. Ook alle techniek die erin zit, maakt het interessant. We zijn bijvoorbeeld aangesloten op het systeem van de landelijke ov-website 9292.nl en mensen moeten kunnen in- en uitchecken.”
20.000 passagiers
Buurtbuslijn 481 voorziet volgens Groot echt in een behoefte. Jaarlijks maken zo’n 18.000 passagiers er gebruik van, ruim voldoende om de lijn rendabel te houden. Groot ziet allerlei mensen in haar bus. “Wandelaars en toeristen, oudere mensen die naar het ziekenhuis in Haarlem-Noord moeten, maar ook studenten van Inholland.” Dat laatste is wel eens lastig. “Zij staan vaak in grote groepen bij de halte, maar er mogen toch echt maar 8 mensen mee. Dan hebben de chauffeurs hun sociale vaardigheden hard nodig.”
Dat de bus gewaardeerd wordt, blijkt uit de woorden van een passagier die zich mengt in het gesprek. Deze oudere dame uit het Ramplaankwartier in Haarlem stapt in bij het ziekenhuis in Haarlem-Noord. “Ik moet daar regelmatig naartoe en hoef door deze bus niet over te stappen. En toen ik laatst een zwaar pakket meekreeg van de oogarts, heeft de chauffeur mij zelfs even bij huis afgezet. Geweldig!” Groot is blij met de lovende woorden. “Kijk, dat is nou waar we het allemaal voor doen.”