Noord-Hollandse nieuwigheden
Ondernemers in de provincie Noord-Holland verstaan de kunst van het vernieuwen. Onderzoek van de Europese Unie (EU) laat zien dat Noord-Holland de regio met het hoogste innovatievermogen van Nederland is. Wat voor vernieuwends gebeurt hier allemaal?
“Gemakkelijk verbinden met andere innovatieve bedrijven”
Tiny Library, Bussum
Tiny Library verhuurt baby- en kinderproducten voor 0-10-jarigen. Van buggy’s en kinderwagens tot draagzakken en campingbedjes. Omdat baby- en kinderproducten maar korte tijd nodig zijn, is huren ideaal. Steeds meer ouders kiezen dan ook voor een babyuitzet in abonnementsvorm. Tiny Library ziet het aantal klanten stijgen en heeft inmiddels € 1,4 miljoen opgehaald bij investeerders.
Het innovatieve en circulaire idee van het bedrijf helpt het milieu. Door te verhuren hoeven er niet onnodig nieuwe producten te worden gemaakt (en gekocht). Dankzij een samenwerking met ruim 50 merken is het assortiment van Tiny Library groot. Het bedrijf koopt de producten niet zelf in, maar de merken behouden hun product. Volgens Tiny Library-oprichter Julie Munneke-Tromp is het een voordeel dat haar bedrijf in Noord-Holland zit. “Er zijn hier veel andere innovatieve bedrijven, waarmee we gemakkelijk kunnen verbinden en uitwisselen.” Duurzaam huren Tiny Library werkt met een abonnementssysteem. “Bij ons betaal je een vast maandbedrag voor een product, gebaseerd op de termijn die je kiest voordat je begint”, legt Munneke-Tromp uit. “Om mensen te helpen bij hun keuze, geven we aan wat de gemiddelde gebruiksduur is voor elk product. Als ouders twijfelen welk abonnement bij ze past, bieden we altijd de optie van een 'maandelijks opzegbaar' abonnement aan. Voor de andere abonnementen geldt een minimale huurtermijn, maar je kunt de producten altijd langer gebruiken als je wil. Het abonnement stopt wanneer je het product retour stuurt. De bedrijven zelf behouden de producten, en ze krijgen net als wij een deel van de huuropbrengst. Het stimuleert ze ook om producten te maken die zo lang mogelijk meegaan. Zo hebben we een duurzame markt gecreëerd, waarin minder producten worden geproduceerd en de producten zelf langer houdbaar zijn.”
Munneke-Tromp kwam in 2020 op het idee voor het verhuurplatform toen ze voor de tweede keer moeder werd. Ze merkte dat ze veel producten al snel niet meer nodig had. Dat kon duurzamer, dacht ze.
Bij de oprichting van Tiny Library hielp haar financiële achtergrond bij Ahold. “Doordat ik veel weet van financiën, kon ik snel goede investeerders binnenhalen. Zo heb ik veel merken enthousiast kunnen maken om op een commerciële manier bij te dragen aan een duurzamere oplossing voor kinderproducten.” Leren en helpen Tiny Library groeit flink. Waar Munneke-Tromp eerst alles zelf deed, bestaat het bedrijf inmiddels uit een team van 11 mensen. Om de groei zo goed mogelijk te laten verlopen krijgt Tiny Library onder andere hulp via GO!-NH Scale. Dat is een innovatieprogramma van de provincie dat bedrijven helpt die bijdragen aan een schone, duurzame en gezonde wereld. Munneke-Tromp: “Iedereen binnen het bedrijf heeft eigen verantwoordelijkheden. Van warehouse, customer care en marketing tot technische administratie. Ik moet leidinggeven, maar ik hoef niet meer aan alle knoppen te draaien. Door het contact met de andere GO!-NH-bedrijven, leer ik hoe zij dat doen. En wij kunnen hen weer helpen met onze oplossingen.”
Noord-Holland scoort hoog op innovatie in Nederland en Europa
De provincie Noord-Holland is de regio met het hoogste innovatievermogen in Nederland. Dit blijkt uit het Regional Innovation Scoreboard (RIS) van de Europese Unie (EU). De provincie is daarmee 1 van de innovatieleiders in Nederland én Europa.
De EU onderzoekt in de Europese regio's regelmatig thema's als innovatie- en concurrentievermogen. Het RIS meet het innovatievermogen van alle regio’s in Europa. Voor het RIS werden 239 Europese regio’s onderzocht. 4 Nederlandse regio's staan in de top 25. De provincie Noord-Holland bezet de twaalfde plaats en is daarmee de regio met het hoogste innovatievermogen in Nederland. Daarmee mag Noord-Holland zich een nationale én Europese innovatieleider noemen.
“Innoveren zit in de Noord-Hollandse volksaard”
Vertify, Zwaagdijk
Bij de broccoli op je bord en de bos tulpen in je vaas denk je waarschijnlijk niet meteen aan allerlei onderzoekstrajecten. Toch is de kans groot dat Vertify een studie deed naar die producten – ver voordat ze in jouw boodschappentas belandden. Met 900 praktijkgerichte onderzoeken per jaar is het bedrijf marktleider voor landbouwkundig onderzoek. De studies maken innovaties mogelijk in de duurzame landbouw en voedselproductie. De ene keer doet Vertify een proef om paprika’s kouder te telen vanwege de hoge energieprijzen. De andere keer gaat het om een meerjarig onderzoekstraject naar galmijt in tulpen. Op velden en in kassen oogst het bedrijf waardevolle data voor de zakelijke markt. “Onze missie is kennis en innovaties delen en verklaren", vertelt business development manager Pieter Vlaar. “Met de resultaten kunnen ondernemers meteen aan de slag, zodat vernieuwingen snel kunnen worden ingepast.” Eigenwijs De kiem voor Vertify werd gelegd toen de rijksoverheid in 1997 stopte met de financiering van onderzoeken naar vollegrondsgroenten en bloembollen. Een bittere pil voor de Zwaagdijkse proeftuin. “Maar Westfriezen zijn eigenwijs”, zegt Vlaar. “Dus gingen de mensen die eraan werkten het zelf doen.” Wat begon met een handvol pioniers in een schuur groeide uit tot een florerend onderzoekscentrum. Inmiddels telt Vertify 70 medewerkers, 4 locaties in Noord- en Zuid-Holland en 100 onderzoeksplekken in Nederland en België, zoals het sluitkoolplatform in het Waarland.
Vertify onderzoekt, test en valideert innovaties in de glastuin- en akkerbouw en bij vollegrondsgroenten, bloembollen en fruit- en zadenteelt. Er wordt bijvoorbeeld geëxperimenteerd met drones die ’s nachts door kassen vliegen om motten te doden. Noodzaak, omdat de insecteneitjes gekweekte gerbera’s beschadigen. Ook lopen er studies naar medicinale cannabis, oogstrobotten en waterstof als groeistimulator voor gewassen. Witlof en tulpen Soms is een uitkomst breder toepasbaar. Zo bleek het op water telen van witlof ook met tulpen te kunnen. Vlaar: “Critici zeiden dat dat onmogelijk was, maar die behandeling hebben wij met de praktijk samen ontwikkeld in Zwaagdijk. Daardoor wordt 90% van alle tulpen nu op water geteeld: een enorme winst voor het milieu.” Anno 2024 draait het om de zogeheten integrale gewas-aanpak, volgens Vlaar “de grootste innovatie die op het bordje van Vertify ligt.” Door bodem- en watermanagement, voeding, biodiversiteit en rassen via data te verbinden ontstaat een slimmer systeem. Resultaat: uitgangspunten voor een weerbare plant en een betere teelt. Voortdurend vernieuwen Vertify noemt voortdurend vernieuwen in de voedselproductie cruciaal vanwege bevolkingsgroei en klimaatverandering. “Om alle mensen gezond eten te kunnen blijven voorschotelen én voor een gezonde leefomgeving”, aldus Vlaar, die Noord-Holland bestempelt als ideale innovatieplek. “Door de nabijheid van kennis, kunde en testmogelijkheden en omdat vernieuwen in de Noord-Hollandse volksaard zit. We willen hier gewoon vooruit. Bedrijven moeten zich blijven ontwikkelen, anders hebben ze geen perspectief. Wij helpen daarbij. Maar het begint met de voorliefde voor de plant. Dat die het goed doet, dáár gaat het om.”
“Van subsidies plukken we nu echt de vruchten”
Caffe Inc., Amsterdam
Opgegroeid in Costa Rica – een koffieland – kreeg Evaluna Márquez de liefde voor de koffieboon mee. Tegelijkertijd realiseerde ze zich dat slechts 1% van de boon daadwerkelijk in de koffie terechtkomt. De rest eindigt als afval – een verspilling, want er kan veel meer mee gedaan worden. Het bracht Márquez op het idee van Caffe Inc. dat ze in 2019 oprichtte. Het bedrijf ontwikkelde een 100% circulaire oplossing waarbij koffiedik volledig wordt hergebruikt. Inmiddels telt Caffe Inc. een staf van 7 mensen. Márquez is als technisch directeur (CTO) verantwoordelijk voor de productie en voor Research & Development. Marie Claire Zernitz-van der Lande is sinds 1 januari 2023 de algemeen directeur (CEO). Van restafval naar product Caffe Inc. ontwikkelde tot nu toe 3 hoofdproducten uit koffiedik. Het eerste product is koffieolie, een natuurlijk geëxtraheerde bruine olie vol cafeïne en antioxidanten die zeer geschikt is voor huid- en haarverzorging. Het product kan gebruikt worden in shampoos, conditioners, scheerproducten, handzepen, zonnebrandcrème en cosmeticaproducten. Het tweede product zijn koffiekleurstoffen die het pigment van de koffie gebruiken om materialen te kleuren. Zoals de recent gelanceerde koffiegekleurde pakken (kleding) van Bonne Suits. En dan zijn er nog koffieblokken. Met normaal koffieafval is het, omdat er veel olie inzit, moeilijk om dingen te maken. Maar de blokken van Caffe Inc. bevatten minder olie, waardoor ze beter te gebruiken zijn. Ook zit er weinig vocht in en hebben ze verschillende maten. De blokken worden gebruikt voor onder meer scrubs, meubels, speciaal koffiepapier en notebooks. Alle producten van Caffe Inc. zijn circulair, 100% natuurlijk, en zorgen voor minder CO₂-uitstoot dan vergelijkbare producten van andere materialen. 2,4 koppen koffie per dag Zernitz-van der Lande vertelt dat het helpt dat het bedrijf gevestigd is in Noord-Holland. “Omdat we werken in Amsterdam hebben we toegang tot bedrijven, hogescholen en universiteiten waar we het koffiedik vandaan kunnen halen. Ook het feit dat we in Nederland zitten is een groot voordeel, want er wordt ontzettend veel koffie gedronken in ons land. We staan wereldwijd op de derde plek van inwoners die de meeste koffie drinken. Gemiddeld drinkt de Nederlander maar liefst 2,4 koppen per dag.”
Eigen laboratorium Omdat Caffe Inc. op een circulaire en innovatieve wijze nieuwe producten maakt, ontving het bedrijf een subsidie van de provincie Noord-Holland. Ook kwam er financiering van het Amsterdam Klimaat Financieringsfonds. Deze initiatieven om circulaire bedrijven te ondersteunen maken Noord-Holland ook een gunstige vestigingsplaats voor Caffe Inc. De bijdragen helpen het bedrijf verder uit te breiden. “Daar plukken we echt de vruchten van”, zegt Zernitz-van der Lande. “We gaan nu een grotere commerciële productieruimte en een eigen laboratorium voor onderzoek opzetten. Door dat onderzoek zou het ook kunnen dat we nieuwe toepassingen van het koffiedik ontdekken.” Lachend: “Maar dat is voorlopig nog koffiedik kijken.”
Innovatief midden- en kleinbedrijf (mkb)
Om meer innovaties binnen het midden- en kleinbedrijf (mkb) te stimuleren helpt de provincie bij het wegnemen van financiële knelpunten. De provincie draagt zo bij aan een duurzame economie en aan een gezond en innovatief bedrijfsleven in Noord-Holland.
Het midden- en kleinbedrijf (mkb) is de motor van de Noord-Hollandse economie. Het mkb zet een groot deel van de omzet in het bedrijfsleven om en biedt volop werkgelegenheid. Het mkb is ook de kraamkamer van vele innovatieve producten en processen.
Om bedrijven te helpen, heeft de provincie een aantal regelingen, fondsen en programma's. Van GO!-NH tot Innovatiefonds Noord-Holland. Op deze pagina staat meer informatie.
"Succes hangt af van de bereidheid van klanten om mee te innoveren”
CirTec BV, Purmerend
CirTec zeeft en filtert rioolwater. Dat klinkt een beetje vies, maar het effect van die inspanningen is vooral schoon. Het bedrijf voorkomt daarmee CO₂-uitstoot en haalt grondstoffen boven water voor hergebruik. De belangrijkste: cellulose, het hoofdbestanddeel van toiletpapier. Een product dat normaal met een hoge CO₂-voetafdruk wordt geproduceerd. Cellulose filteren voordat de waterzuivering begint, vergroot de capaciteit van de zuiveringsinstallatie. Die heeft dan minder energie én minder chemicaliën nodig en produceert minder afval. “Het product dat wij terugbrengen naar de markt wordt onder meer gebruikt voor bouwmaterialen", vertelt algemeen directeur Coos Wessels. “Zoals biocomposiet, een vervanger van hout.” Ook kunnen met cellulose tuinstoelen, asfalt en isolatiemateriaal worden gemaakt. Wereldprimeur In een tijd dat primaire grondstoffen schaarser worden is dat goed nieuws. En CirTec had al een wereldprimeur op haar naam staan. In 2017 opende het bedrijf de eerste fabriek om grondstoffen terug te winnen uit rioolwater. Wessels: “Toen ik meewerkte aan het ontwerpen van een energieneutrale waterzuivering, ontdekte ik dat optimalisaties altijd waren gezocht in de zuivering zelf. Niemand keek naar het moment waar rioolwater de zuivering inkomt. Door te focussen op het begin en daar de cellulose eruit te zeven, ontstonden enorme kansen.” De stijging van de energieprijzen in 2022 lanceerde CirTec pas echt. Wessels: “Energiebesparing werd nóg belangrijker en grondstoffenhergebruik een must.” Inmiddels bouwt het bedrijf installaties voor waterschappen in Nederland, Engeland, Schotland en Italië. Singapore en Australië hebben interesse. Wessels wil de CirTec-oplossing graag tot gemeengoed maken in Europa. Daarvoor is eenduidige Europese wet- en regelgeving nodig. “Zodat het makkelijker wordt om de grens over te gaan met de gewonnen grondstof en deze technologie. In iedere lidstaat moeten we nu door een procedure heen. Dat kost heel veel tijd, energie en geld. Je kan ook zeggen: in het ene Europese land is dit al goedgekeurd, laten we dit in andere lidstaten dan ook doen.”
Succes en steun Samenwerking is in alle gevallen cruciaal, aldus Wessels. Zo prijst hij de “vooruitstrevende waterschappen die nieuwe technologie willen toepassen. Succes hangt af van de bereidheid van klanten om mee te innoveren. Wij mochten veel testen bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Waternet. De provincie ondersteunde ons met cofinanciering en kennis en advies in een internationaal project. Zonder die hulp hadden we niet gestaan waar we nu staan.” Wessels steekt ook graag zijn licht op bij buurbedrijven binnen en buiten zijn vakgebied. “We zijn niet bang om kennis en ervaringen met elkaar te delen. Misschien zit dat een beetje in de genen van Noord-Hollandse ondernemers. Spiegelen, sparren en vragen stellen kunnen je verder helpen.”
Noord-Holland hofleverancier van snelgroeiende bedrijven
De provincie Noord-Holland en met name Amsterdam (14%) zijn hofleverancier van snelgroeiende bedrijven. Bijna een kwart van alle snelgroeiende bedrijven is gevestigd in Noord-Holland. Zuid-Holland (23,4%) en Noord-Brabant (15,5%) zijn de nummers 2 en 3.
Dat blijkt uit het ScaleUp Dashboard 2023, een publicatie van het Erasmus Centre for Entrepreneurship en Rotterdam School of Management. Volgens het dashboard steeg het aantal snelgroeiende bedrijven in Nederland voor het eerst sinds jaren weer, met 8,3%. Ook creëerden ze bijna 10% meer banen dan voorgaande jaren. Tussen 2019 en 2022 groeiden deze bedrijven met bijna 215.000 fte's (voltijds arbeidsplaatsen).