Circulair doen!
Om het verschil te maken, moet je het soms gewoon doen. Deze Noord-Hollanders deden dat met hun circulaire idee en betrekken hier steeds meer mensen bij. De provincie gaf ze een extra zetje in de goede richting met een subsidie.
'Het recyclen van plastic voldoet aan een behoefte van buurtbewoners'
Tom van Beveren | Initiatiefnemer Broeii: een recycle buurtlab in Amsterdam-West
“Na een ontdekkingstocht van zelf producten maken van gerecycled plastic ben ik uitgekomen op Broeii: het recyle buurtlab in Amsterdam-West. Ik wilde de buurt betrekken bij het inzamelen van plastic omdat dat nog nergens kon. Ik pitchte toen het idee om plastic en groente- en fruitafval in te zamelen bij de organisatie van MidWest. Via hen deed ik een oproep in de buurt en dat leverde veel reacties op: Zo’n 90 buurtbewoners hebben zich opgegeven om plastic in te leveren en 180 mensen composteren.”
Inspireren en uitproberen "Ik wil vooral mensen inspireren en de ruimte te geven om zelf aan de slag te gaan met recyclen. Niet met het vingertje wijzen, maar gewoon samen doen en ontdekken. Zo kwam ik er al snel achter dat het lastig is een verdienmodel te vinden voor het kleinschalig verkopen van producten van gerecycled plastic: er gaat heel veel tijd in zitten. Daarmee wordt de verkoopprijs al snel te hoog. Voor workshops was het ook niet interessant, want een plantenpotje van gerecycled plastic maken, kost veel tijd en deelnemers missen het gevoel zelf bezig te zijn.”
“Daarom ging ik over op simpelere technieken, zoals het smelten van flessendoppen onder een simpele t-shirtpers. Dat bleken leuke kerstballen te zijn. Tijdens een workshop merkte een deelnemer op dat het ook leuk was om er een oorbel van te maken. Zo ontstond het idee voor een workshop waarin we sieraden van gerecycled plastic maken. En van het ene idee rolde ik in het andere idee, zoals het recyclen en composteren in de tuin van MidWest. Om alles een plek te geven, hebben we een gerecyclede kas geplaatst waar de workshops zijn. Het is een plek waar mensen zelf aan de slag kunnen.”
Zelf scheiden “Het inleveren en recyclen van plastic voldoet echt aan een behoefte van mensen. Dat komt doordat je in Amsterdam voorheen plastic kon scheiden in een aparte container, maar dat wordt nu nagescheiden. Ook zijn er geen gft-bakken. Door de inzamelactie stapelde het plastic zich snel op, dus ging ik op zoek naar mogelijkheden om het plastic sneller te verwerken. Denk aan het sorteren op type, kleur en vorm, maar ook het schoonmaken en versnipperen ervan. Van de provincie Noord-Holland ontving ik een subsidie die ik wil gebruiken om een systeem te maken met bakken, zodat vrijwilligers zelf kunnen sorteren.”
Leren over plastics “Dat is ook heel leerzaam, want mensen komen er via onze inleverinstructies achter dat je niet alle plastics makkelijk kunt recyclen. Je vindt het type plastic onderop de verpakking en in het driehoekje staat een nummer. Ik werk alleen met nummers 2, 4 en 5, want PVC is bijvoorbeeld giftig. En dat is ook een les voor jou als consument: wees bewust van wat je koopt. Kijk naar het soort plastic. Ik at bijvoorbeeld yoghurt uit een slechte plasticverpakking. Mensen die duurzaam willen doen kijken vaak wel waar hun fruit vandaan komt, maar niet waar de verpakking van is gemaakt.”
'UPfest brengt duurzaamheid tot leven met creativiteit en cultuur'
Els Schipper | Oprichter van het UPfest, een duurzaam festival in Alkmaar
“Samen met Mirella Doss ben ik de oprichter van de stichting Boven het Maaiveld, die UPfest organiseert. Het idee achter UPfest is om duurzaamheid op een leuke en toegankelijke manier te presenteren. We willen een breed publiek bereiken, dus ook mensen die nog niet bezig zijn met duurzaamheid. Daarom hebben we ervoor gekozen om een festival vol met interactieve en leuke evenementen te organiseren, in plaats van alleen marktkramen of informatiestands.”
Bijzonder programma “Het programma van UPfest 2025 is nog deels een verrassing, maar we hebben altijd een bijzonder programma. Zo waren er vorig jaar onder andere de theateract Peinzen met Pissebedden, waarbij bezoekers hun groene levensvragen konden voorleggen aan oergedierten. Ook waren er presentaties over duurzaam wonen en afvalvrij leven en was er een VR-ervaring over afvalverwerking. Ook voor kinderen was er veel te doen. Zo konden ze met de Cardboarders robots maken van karton, of helpen met afval opruimen samen met de Afvalkoningin.
“Ik kan wel een klein tipje van de sluier lichten wat mensen dit jaar kunnen we verwachten. Er is metershoge klimmuur waar je kunt klimmen naar de Klimaattop, er is een talk over de wondere wereld van zeewier, je kunt genieten van klassieke muziek en je spullen ruilen tijdens de zondagsmis(koop). Voor kinderen is er dit jaar, onder meer, een waterlaboratorium waarin je proefjes kunt doen omte leren over waterverspilling en watervervuiling. Maar er zullen nog veel meer dingen te beleven zijn.”
Goed voorbeeld “We promoten niet alleen duurzaamheid, we proberen zelf ook de ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te houden. Zo wordt er zo min mogelijk offline communicatie gebruikt en gaat de website ‘s nachts offline om energie te besparen. Ook werken we met lokale leveranciers en wordt de aankleding van het festival gehuurd in plaats van nieuw aangeschaft. Daarnaast is er op het festival een streekmarkt waar bezoekers lokale producten kunnen kopen, en de Swap Till You Drop-shop waar kleding geruild kan worden.”
Samenwerking “UPfest wordt mogelijk gemaakt door samenwerking met verschillende lokale partners, zoals de Bibliotheek Kennemerwaard, de gemeente Alkmaar en Buurderij Alkmaar. Met deze partners maken we een programma dat mensen van jong tot oud aanspreekt, en mede dankzij steun van de provincie Noord-Holland is UPfest ook in 2025 weer gratis toegankelijk voor een breed publiek. De editie van 2024 trok maar liefst 4.000 bezoekers, en de verwachting is dat het festival dit jaar ook weer een succes wordt.”
Meer weten? Het duurzame festival UPfest is op zondag 6 april 2025 van 12.00 tot 17.00 uur in de Grote Kerk in Alkmaar. Het festival, dat in 2025 zijn derde editie viert, staat dit jaar in het teken van Green Up Your Life en is volledig gratis toegankelijk. Geïnteresseerden kunnen via de website op de hoogte blijven van de laatste updates over het programma.
'Klanten van The Swapshop helpen zichzelf én het milieu'
Monique Drent | oprichter van The Swapshop, een duurzame winkelketen waar kleding geruild wordt
“Laura Suijkerbuijk en ik leerden elkaar kennen tijdens onze bacheloropleiding. We werkten veel samen en ontdekten dat dat goed ging. Nadat onze master in Utrecht, begonnen we professioneel samen te werken. Vanuit een gezamenlijke visie op duurzaam ondernemen ontstond het idee voor The Swapshop.”
“In 2018 richtten we Awareness Kollektif op. In het begin organiseerden we met onze stichting evenementen waar kleding werd geruild. In 2019 openden wij de eerste pilotwinkel in Rotterdam. Die noemden we The Swapshop. Inmiddels hebben we onder die naam vestigingen in zowel Amsterdam als Rotterdam.”
Ruilen en punten verdienen “The Swapshop wordt gemaakt door en voor klanten. De klant levert 5 kledingstukken in die passen bij het seizoen waarin ze worden ingeleverd. Voor elk kledingstuk krijgt de klant punten. Hoe beter de kwaliteit, hoe meer punten of ‘swaps’ je krijgt. Met de verzamelde swaps krijg je 50% korting op de kleding. Wij bepalen welke kleding wel en niet in de winkel komt. Zonder swaps kun je de kleding voor de reguliere prijs kopen, maar met swaps kun je flink besparen.”
Franchise “We willen met behulp van de subsidie van de provincie nog een winkel in Amsterdam openen, maar ook in andere steden, zoals Haarlem. We willen die winkels niet allemaal zelf runnen, het lijkt ons geweldig als andere ondernemers ook een Swapshop kunnen exploiteren. Ons plan is om in de komende 4 jaar 5 nieuwe winkels te openen, waarvan er 2 uiteindelijk worden overgedragen aan andere ondernemers.”
Puffer “Er komt ongeveer 2 keer meer kleding bij ons binnen, dan we kunnen verwerken. Een deel daarvan wordt voor € 3 verkocht tijdens onze storage sales, maar er blijft altijd kleding over. Van de katoenen kleding maken we nieuwe producten. De Puffer, een circulaire laptophoes, is ons eerste pilotproduct. We hebben er nu 150 en zijn op zoek naar leveranciers. Wanneer we een grotere opdracht krijgen, willen we op grotere schaal produceren.”
Goed gevoel “We hebben ongeveer 8.000 geregistreerde klanten en er komen maandelijks zo’n 150 nieuwe klanten bij. Ongeveer 8% van onze klanten is vaste klant en komt 1 keer per maand. Er zijn ook klanten die minder regelmatig komen of niet geregistreerd zijn, maar wel langskomen als ze iets leuks in de winkel zien hangen.”
“Het leukste aan The Swapshop is dat kledingruilen bij ons je een goed gevoel geeft. Je voelt je goed als je kleding wegdoet die je niet meer gebruikt. En een opgeruimde kast zorgt voor een opgeruimd gevoel. Bovendien krijg je swaps en met die punten kun je korting krijgen. Maar het mooiste vinden mensen dat ze weten dat hun kleding een tweede leven krijgt. Het leukste is wanneer ze met eigen ogen zien dat hun kleren door anderen worden gekozen in de winkel.”
Duurzaam succes “Maar we zijn het meest trots op hoeveel we besparen. De cijfers liegen er niet om: in 2024 zijn er in The Swapshop zo’n 60.000 kledingstukken ingeleverd en er zijn ruim 27.000 items verkocht. Daardoor is 85.000 kilo CO₂, 28.000.000 liter water en ruim 1.100.000 MJ energie bespaard. Dit staat gelijk aan het verbruik van 108 vluchten Amsterdam – New York, 480.851 douchebeurten en het jaarlijkse stroomverbruik van 8 Nederlandse huishoudens. Op de website kun je meer informatie krijgen hoe jij mee kan doen en bij kan dragen aan onze missie.”