Van A naar veiliger

“Ik houd me bezig met het ontwerp en de aanleg van nieuwe wegen en de reconstructie van bestaande wegen. Ik geef daarover advies, maar heb ook zelf wegen en kruispunten ontworpen.

Als er een nieuwe weg moet komen of een bestaande weg vernieuwd wordt dan worden in de onderzoeksfase veel afwegingen gemaakt. Ook moeten er vragen beantwoord worden. Over de hoeveelheid verkeer (auto’s, fietsers, openbaar vervoer) en welke route ze gebruiken. En over welke oplossingen hierbij passen en of deze goed en veilig zijn aan te brengen. Hierbij worden mogelijkheden bedacht en tegen elkaar afgewogen op bijvoorbeeld verkeersveiligheid, doorstroming en kosten. Daarna komt er een voorkeursvariant uit.”

Optimaal ontwerp

“De vormgeving van deze varianten is in Nederland gebaseerd op de zogeheten CROW-richtlijnen. Door deze landelijke richtlijnen zo goed mogelijk te volgen ontstaat een optimaal en verkeersveilig wegontwerp.

Door Europese wet- en regelgeving wordt tegenwoordig ook vaker een onderzoek gedaan naar een wegontwerp; een zogeheten verkeersveiligheidsaudit (VVA). Hiermee laat de provincie een ontwerp onafhankelijk toetsen op verkeersveiligheid. Uit dit onderzoek komen onveilige punten naar voren met daarbij verbetervoorstellen, die eventueel nog meegenomen kunnen worden. Daardoor wordt al voor de aanleg of de reconstructie van de weg expliciet naar verkeersveiligheid gekeken en vormt het een belangrijk onderdeel van het ontwerp.”

Win-winsituatie

“Een goed voorbeeld hiervan is een aanpassing op de N241 tussen Wognum en Verlaat. Daar stond een kruispunt gepland, maar de verkeersveiligheidsaudit wees uit dat dat onveilig was voor overstekende fietsers. Samen met aannemer Boskalis hebben we toen besloten om een rotonde te maken. Dat was de veiligste oplossing én een verbetering zonder extra kosten. Een win-winsituatie.

“Wij maken ons al zo'n 10 jaar sterk voor een onder­door­gang van de provinciale weg N247 in Broek in Waterland. 1 van de redenen is de verkeersveiligheid. De N247 is een enorm drukke weg en al dat verkeer zorgt voor gevaar­lijke situaties. Sinds de werkzaamheden aan de A7 is het alleen maar erger geworden. Dit betekent dat nóg meer verkeer deze weg neemt om op de A10 te komen. Dat zorgt naast onveilige situaties voor geluidsoverlast en luchtvervuiling.

De provinciale weg splijt Broek in Waterland in tweeën. Als je hier binnenrijdt moet je je snelheid verlagen van 80 naar 50 kilometer per uur, maar dat doen automobi­listen eigenlijk alleen als er file staat. Meestal jakkeren ze met 80 door.”

Ingewikkeld

“Voetgangers en fietsers kunnen gelukkig onder de N247 door via een tunneltje, maar dat is verre van ideaal. Oudere mensen met een rollator bijvoorbeeld vinden dat hellende gedeelte ingewikkeld. Kinderen worden naar de basisschool in Broek-Noord gebracht omdat het te gevaarlijk is om hen alleen te laten gaan. Jongeren negeren het tunneltje regelmatig. Zij steken te voet of op fietsen toch vaak de provinciale weg over. Ze zien het gevaar van het razende verkeer niet, omdat veilig gedrag vaak nog niet in hun systeem zit. Toeristen die niet bekend zijn met de situatie lopen ook de weg over.”

4 mogelijkheden

“De afgelopen jaren onderzocht de provincie samen met ons mogelijkheden om van de N247 ter hoogte van ons dorp een onderdoorgang te maken. We dachten intensief mee over het ontwerp en werden betrokken bij de kosten-batenanalyse. In 2023 is een uitgebreide studie afgerond en zijn 4 mogelijkheden voor een (onder)­doorgang uitgewerkt.

“Verkeersveiligheid is een gedeelde verantwoorde­lijk­heid van ons allemaal, dus daarom houd je je aan de verkeersregels. Niet omdat je de kans loopt om bekeurd te worden, maar omdat je je ervan bewust bent dat jouw verkeersgedrag kan leiden tot een ernstig ongeval als je je niet aan de regels houdt.

Iedereen kan betrokken raken bij een ernstig verkeers­ongeluk en daarbij een dierbare verliezen of het leven laten. Veel mensen denken dat dit onheil hen bespaard blijft, maar het aantal ernstige verkeersongevallen stijgt – en daarmee het aantal slachtoffers. We moeten met z’n allen die ontwikkeling stoppen en het aantal verkeers­slachtoffers minimaliseren. Door intensief samen te werken met onze partners, risico's in kaart te brengen en maatregelen te nemen, werken we daar hard aan.”

Intensiever handhaven

“In 2022 zagen wij dat het aantal ernstige verkeers­ongevallen niet verder daalde, maar dat het aantal dodelijke en zwaargewonde slachtoffers weer toenam. Sindsdien handhaven we intensiever en stijgt het aantal uitgedeelde bekeuringen per agent. We organiseren meer slimme controles, zoals op gevaarlijke trajecten in de Kop van Noord-Holland. ‘Slim’ betekent dat we bijvoorbeeld enkele uren controleren op verschillende plekken, of op meerdere plekken tegelijk. Daardoor zijn controles minder voorspelbaar en valt er bijna niet aan te ontkomen.

We zetten ook extra in op surveillance vanaf onopval­lende motoren. Daar leiden we dit jaar 20 collega's voor op. De eerste groep is gestart en heeft al heel veel bekeuringen uitgeschreven en rijbewijzen ingenomen. In iedere motorrijder schuilt zo een potentiële politieagent.”

“In het verkeer komen onze meest primitieve kanten naar boven. De auto neemt daarbij een centrale positie in. Die draagt er namelijk aan bij dat primitieve eigen­schappen van mensen worden uitvergroot. Een auto biedt bijvoorbeeld gevoelsmatig anonimiteit. Belangrijk, want uit onderzoek blijkt dat mensen hun grenzen makkelijker verleggen wanneer ze zich anoniem wanen. In de cocon die de auto heet, gaan we dus de gekste dingen doen.

Macht en territoriumdrang doen ook iets met mensen. Automobilisten voelen zich bijvoorbeeld machtig tegenover fietsers; en mensen zijn gewend om nabije ruimte op te eisen. In de trein doen reizigers dat door een jas of tas op de stoel naast zich te leggen. Dankzij de auto kunnen mensen stukjes weg veroveren op anderen én hen op afstand houden.”

‘Daar sta ik’

“De auto heeft ook een sterke binding met het eigen ego. Zo zeggen automobilisten vaak ‘daar sta ik' in plaats van ‘daar staat mijn auto'. Verder compenseren ze tegen­slagen met hun wagen. Boze mensen rijden vaak roekelozer dan blije. De auto betekent vrijheid en ook dit kan voor primitief gedrag zorgen: het king of the road-gevoel. Tv-reclames spelen daar prachtig op in. Je ziet auto's altijd door mooie verlaten landschappen rijden. Maar de praktijk is dat je elke dag in de file staat.

Om gedrag te begrijpen is inzicht in onze hersenen belangrijk. Het brein heeft 3 lagen: het reptielenbrein is de meest primitieve kant en gericht op levensbehoud. Het zoogdierenbrein regelt sociaal gedrag, emoties en motivatie en de neocortex (deel van de hersenen dat bij zoogdieren voorkomt) neemt de rationele beslissingen. Op laatstgenoemde ligt de focus vanuit verkeersveilig­heidsbeleid, terwijl de primitieve kanten de overhand hebben in het verkeer.”