Eerste hulp bij stormen
De afgelopen 1,5 jaar raasden er meerdere zware stormen door Noord-Holland. Wat is precies de rol van de provincie op zo’n moment? Een servicedeskmedewerker, weginspecteur en omgevingsmanager vertellen over hun werk aan de hand van de meest recente storm Poly (5 juli 2023).
“Op een stormdag werken we als één”
Samantha Schilling, medewerker Servicepunt provincie Noord-Holland
“Werken op een dag dat het stormt, geeft een kick. De stormschade en ongelukken zijn natuurlijk niet leuk, maar alle spanning, snelheid en samenwerking met collega’s maken het geweldig om dienst te hebben. Door de adrenaline ben ik nog alerter. Het hele team zet een stapje extra om alle meldingen die we binnenkrijgen zo goed en snel mogelijk af te handelen. Ons team bestaat uit 6 dames en onze leidinggevende. Collega’s die eigenlijk vrij hebben gaan aan het werk en we zitten al vanaf ’s ochtends vroeg met z’n allen aan de telefoon.
Bij Poly lag de stormpiek tussen 9 en 13 uur. De telefoon stond roodgloeiend. Deze dag hadden we 521 in- en uitgaande telefoontjes, het dubbele van een normale dag. Van de 360 inkomende telefoontjes hebben we er 229 binnen 20 seconden opgenomen en beantwoord. Inwoners bellen bijvoorbeeld over omgewaaide bomen, takken op de weg, afgedraaide verkeerslichten, verkeersborden die platliggen, omgevallen hekken en bomen en takken in het water.
Op zo’n stormdag werken we echt als één samen met de weginspecteurs en gebiedsaannemers. De weginspecteurs zijn onze ogen en oren op de provinciale wegen. Zij controleren de situaties die wij doorkrijgen van inwoners en weggebruikers.
Ook tijdens de storm waren zij onmisbaar. Ze hebben veel werk verricht om verkeerssituaties veilig te stellen. De gebiedsaannemer komt in actie om onder andere schade te herstellen op de provinciale wegen, zoals kapotte verkeerslichten repareren. In onze kennisbank – ook wel onze bijbel – staan onder andere alle namen en gegevens van de weginspecteurs en gebiedsaannemers. Zo weten we precies wie we voor welke regio moeten hebben.
En wij niet alleen, ook de brandweer en politie zijn op zo’n stormdag druk in de weer. Het is mooi om te zien hoe die samenwerking verloopt en hoe we allemaal hetzelfde doel willen bereiken: zo min mogelijk hinder voor de inwoners en weggebruikers.
Helaas is het soms onverantwoord om meteen actie te ondernemen. Sommige mensen aan de telefoon vinden dat lastig te begrijpen. Die willen dat alles direct wordt opgeruimd. Dan denk ik maar: op zo’n moment is het ook storm in hun hoofd. Ze kunnen net uit een gevaarlijke situatie komen en in paniek zijn. Het enige wat ik kan doen is begrip tonen, luisteren en het verhaal aanhoren. Ervaring leert dat je rustig moet blijven, dan worden zij dat ook.”
“Wát een natuurgeweld”
Jos Groot, weginspecteur provincie Noord-Holland
“Als oud-zeiler ben ik altijd met het weer bezig. Dagelijks raadpleeg ik meerdere weerapps, dus van aankomende stormen ben ik vaak wel op de hoogte. Toch blijft het moeilijk voorspellen. De ene keer valt het mee bij een code oranje of rood en de andere keer worden we totaal overvallen door de hevigheid van een storm. Dat laatste was het geval bij Poly. Door die onzekerheid hebben we niet zoiets als een ‘stormprotocol’. Per dienst zijn er normaal 10 weginspecteurs actief in Noord-Holland, maar als we in zo’n geval extra handjes nodig hebben, zijn er altijd wel collega’s die zich melden.
Ik reed tijdens storm Poly in mijn eigen gebied, omgeving Haarlemmermeer. Ik was al om 6 uur begonnen, maar pas rond een uur of 8 kregen we te horen dat het zou gaan spoken. Dit werk doe ik al 17 jaar, maar dit had ik nog nooit meegemaakt. Eerst dacht ik de afgebroken takken zelf nog op te kunnen ruimen, maar er was geen beginnen aan. De N201, bij Hoofddorp, was helemaal groen van alle bladeren en takken. Het regende als een gek. Er zijn bomen omgewaaid met een diameter van 50-60 centimeter. Wát een natuurgeweld.
Uiteindelijk besloot ik met de calamiteitenaannemer om de onbegaanbare wegen af te sluiten. Alle weginspecteurs haalden we naar binnen, want dit werd te gevaarlijk. Er hoeft maar iets te gebeuren, en er ligt een boom op je. Rond een uur of half 12 zijn we met een groep weg- en tunnelinspecteurs de boel gaan inventariseren. Het schakelen met de gebiedsaannemer, die verantwoordelijk is voor het opruimen, ging heel snel. Met grote shovels van de sneeuwploeg zijn ze over de weg gereden om bomen bij elkaar te rapen. Een knijperauto verplaatste alles naar een bak. De samenwerking liep als een trein. Rond 22 uur waren alle afgesloten wegen weer open. Hier ben ik erg trots op.
Want daar doe je het uiteindelijk voor: zodat de inwoners weer veilig de weg op kunnen. Als weginspecteur heb je soms hele rustige dagen, maar op zo’n stormdag kunnen we echt iets betekenen voor de weggebruikers. Ik krijg niet vaak waardering van ze, omdat ze makkelijk vergeten dat ik een weg niet voor de lol afsluit. Dat doe ik voor hun eigen veiligheid. Maar tijdens storm Poly heb ik zeker wat duimpjes omhoog zien gaan toen ik tijdens de stortregen – in mijn rubberen regenbroek en niet zo waterdichte jas – aan het werk was. Dat geeft een goed gevoel.”
“Bomen zien breken als luciferstokjes, dat doet wat met je”
Lennaerd Vos, omgevingsmanager vanuit het gebiedscontract voor de regio West-Friesland, Alkmaar en omstreken en Zuid-Kennemerland IJmond
“De dag vóór de storm spraken we binnen het gebiedscontract (combinatie van BAM Infra, groenaannemer Krinkels en Equans) al over de weersverwachtingen. De weerapps hielden we nauwlettend in de gaten, maar je weet pas hoe heftig het is als de storm daadwerkelijk plaatsvindt. Wij werken in opdracht van de provincie als partijen samen aan het beheer en onderhoud van de infrastructuur en het groen binnen de regio’s. In de ochtend van de storm verdeelde de coördinator de taken voor de desbetreffende gebieden, zodat iedereen wist waar die aan toe was.
Al gauw legden we het reguliere werk stil; onze focus lag volledig op de storm. We hebben zelfs extra menskracht in huis gehaald via inhuur van onderaannemers. Met ongeveer 45-50 collega’s waren we die dag buiten om te kijken waar er bomen waren omgevallen of dreigden om te vallen. En waar takken op de weg lagen en welke wegen we uit veiligheidsoverweging moesten afsluiten. De weginspecteur maakte uiteindelijk de beslissing om een weg af te sluiten. In overleg besloten we de N244 en N200 dicht te zetten. Ik denk dat we mede hierdoor ongevallen op provinciale wegen hebben voorkomen.
De mensen buiten moesten natuurlijk ook aan hun eigen veiligheid denken. Soms reden zij daarom over B-wegen of fietspaden. Het was echt een heftige dag. Als je een hele rij grote bomen als luciferhoutjes ziet breken, doet dat wat met je. In de appgroep stonden aan het einde van de dag zo’n 1.500 foto’s van omgewaaide bomen, takken en rommel op de weg. Pas om 22 uur klokten we uit op kantoor, een deel van de mensen buiten is zelfs nog tot 2 uur ’s nachts bezig geweest met het registreren van de schade en het mogelijk al vrijmaken van wegen.
Dan denk je: de stormdag is achter de rug. Maar dan begint eigenlijk pas de nasleep. We hebben er nog een week over gedaan om de afgesloten wegen en fietspaden weer open te stellen. Hier keken we puur veiligheidstechnisch, dus zijn er bijvoorbeeld geen loshangende takken meer die op langsrijdende auto’s of fietsers kunnen vallen. Met het opruimen van takken en bomen uit bermen zijn we zeker nog 6 tot 8 weken bezig geweest. Een boom verwijderen kost al gauw 1,5 uur. We gaan dan met 4 tot 5 mensen in de weer met een graafmachine en kettingzagen en moeten ook nog het gebied veilig afzetten voor het verkeer. Want ook hier geldt: veiligheid voorop.”
Stormweetjes
- Storm Poly staat in de top 7 van de zwaarste zomerstormen in 50 jaar. Op het KNMI-station in IJmuiden is windkracht 11 gemeten; nagenoeg orkaankracht.
- Zomerstormen leveren vaak meer problemen op dan herfst- en winterstormen. Ze ontstaan in vrij korte tijd, waardoor mensen in het verkeer of op het water worden verrast. Bomen vallen ook sneller om, doordat ze vol in blad staan en meer wind vangen.
- Een storm krijgt een naam bij een code oranje of rood. Hiermee wil het KNMI mensen bewuster maken van gevaarlijk weer. Het maakt de communicatie rondom een storm ook makkelijker.
- Het land dat als eerste code oranje of rood afkondigt, kiest de naam van de storm. Ieder land heeft een eigen namenlijst.
- Er zijn geen stormen die beginnen met de letters Q, U, X, Y en Z.