Ode aan het Noord-Hollandse Landschap

Polders en bossen, vaarten en veen, duinen en dijken, kanalen en 3 kusten. Het landschap van Noord-Holland is rijk, gevarieerd en uniek. Het themajaar Ode aan het Landschap zet die grote waarde tot medio 2022 in de schijnwerpers. Met een gedicht en een fotoreis door de provincie brengt ook &Holland een eerbetoon.

Kompas

Ieder kompas heeft behoefte aan een noorden, aan onontdekte dicht bij huis gelegen oorden en passende plekken die je als je broekzak kent maar graag nog een keer opnieuw verkent. Wees geen vreemde van je eigen landschap deel haar natuurlijke kennis met kennis, vriend en een ieder die haar schoonheid nog meer verdient. Verruil in stormachtige tijden je zolder voor een polder, maak je hoofd leeg tussen dijken, gemalen en molen waar schoonheid bij windstilte verscholen zwijgt maar mee beweegt wanneer ze de ruimte krijgt. Maak je borst nat voor een fietstocht naar zee langs veenwei van voorheen en droogmakerij, reis voorbij kwelders, duin of langs elders. Bezoek kanalen, kerken en kreken in bossen vol berken of met bosjes leken die hier nooit zijn geweest: alles is oké. Je hoeft niet ver weg voor een odyssee sterker nog, je hoeft nergens heen, want al die tijd ben je er eigenlijk al. Noord-Hollands pracht zit in onze natuur en ze is er voor iedere bewoner altijd en overal.

Joris Brussel Stadsdichter van Alkmaar en trotse Noord-Hollander

Strand

Uit onderzoek blijkt dat Noord-Holland na Gelderland en Limburg de meest aantrekkelijke provincie is wat betreft landschap. Nederlanders roemen vooral de diversiteit van het Noord-Hollandse landschap. Ook het feit dat de provincie een schiereiland is dat door 3 kusten wordt omgeven, draagt bij aan de aantrekkingskracht. Kilometerslange stranden en brede duingebieden, zoals hier in Camperduin, maken het bijzondere Noord-Hollandse landschap geliefd bij jong en oud.

Duinlandschap

Het jonge duinlandschap van Noord-Holland is een direct aan zee gerelateerd, reliëfrijk zandlandschap. Het ontstaan komt door de werking van zee en wind, maar ook – vanaf zijn prilste oorsprong – door de invloed van de mens. Door intensief bodemgebruik van de binnenduinrand in combinatie met een periode van droogte zijn vanaf de 7e eeuw de Jonge Duinen ontstaan. Deze zijn deels gevormd op de Oude Duinen. Dit proces ging tot in de 17e eeuw. De overgangen duinen-strandvlakte en duinen-open polderland en de bijbehorende contrasten zijn belangrijk voor de identiteit van het landschap. Wist je dat in de duinen 75% van alle Nederlandse planten groeit en meer dan 140 soorten vogels broeden?

Heide

Duingebied is ook de perfecte plek voor heide om te groeien. Heide houdt van zandgrond en een vochtig zeeklimaat. Daarom vind je op de verschillende plekken in de provincie heide, van Texel tot ’t Gooi. De Gooise heidevelden behoren tot de meeste geliefde van Noord-Holland. En dan natuurlijk vooral als ze vol in bloei staan en de ruim 2.800 hectare natuur in het Goois Natuurreservaat eindeloos paars kleurt.

Droogmakerijenlandschap

Het droogmakerijenlandschap van Noord-Holland is wereldberoemd. Van de oude meren werd de Beemster het eerst drooggelegd in 1612, snel gevolgd door de Schermer, de Purmer, de Wormer en de polder van Heer Hugo Waard. Dit proces, dat begon met de inpoldering van de Zijpe in 1599, werd pas voltooid met de droogmaking van de Haarlemmermeer (1852) en de inpoldering van het IJ in 1877. Droogmakerijen worden gekenmerkt door hun diepe ligging ten opzichte van het aanliggend veenpolderlandschap/bovenland. De Beemster neemt met 7.200 hectare grond een prominente plek in de provincie in en is 1 van de 4 UNESCO-werelderfgoederen van Noord-Holland. De 17e eeuwse droogmakerij wordt het summum van het door de mens geschapen en geordende landschap genoemd.

Polderlandschap

Een polder is een door een of meer waterkeringen omgeven gebied waarvan de waterstand kunstmatig geregeld kan worden. De waterstand binnen een polder is hierdoor meestal lager dan in het omliggende gebied. Polderlandschap wordt vaak ‘typisch Hollands’ genoemd. Vaak gaat het dan in één adem door over de sfeervolle Zaanstreek. ‘De polder’ – met hier Oostzaan van boven – is geliefd bij binnen- en buitenlandse toeristen.

Ode aan het Landschap

Kenmerkend voor het Noord-Hollandse landschap zijn ook de vele molens, zoals hier in de Schermer. Wist je dat er in provincie nog steeds 160 historische molens staan? Door de eeuwen heen waren ze bakens van rust in het veranderende landschap – en misschien ook wel ogen en oren. Met dit gegeven ontstond het idee voor het Geheim Genootschap van de Fluisterende Molens. 22 molens vertellen in 22 podcastafleveringen het verhaal van veranderingen in het landschap in verleden, heden en toekomst. Ook is er via een app een verhalende fietsroute met vele bezienswaardigheden af te leggen langs de molens.

Fluisterende molens

‘Fluisterende Molens’ is een van de topprojecten van het themajaar Ode aan het Landschap. Met 'Ode' vragen Noord-Holland, Flevoland, Friesland, Limburg, de Hollandse Waterlinies, de Achterhoek en de Nationale Parken meer aandacht en waardering voor ‘ons eigen’ landschap. In de projecten komen natuur, cultuur en geschiedenis samen. Met fiets-, wandel-, kunst- en audioroutes, excursies, openluchtvoorstellingen en tentoonstellingen treedt het publiek in de voetsporen van kunstenaars die zich lieten inspireren door het typisch Nederlandse landschap.

Schermer-Oer-IJ-route

Op 8 mei 2021 begon Ode aan het Landschap in Noord-Holland. Gedeputeerde Ilse Zaal fietste die dag een deel van de Schermer-Oer-IJ-route tussen molen De Otter in Oterleek (foto) en de Museummolen bij Schermerhorn. Deze 2 Alkmaarse molens maken deel uit van het Geheim Genootschap van de Fluisterende Molens.

Markermeerdijken

Ook de Markermeerdijken nemen een markante plek in het Noord-Hollandse landschap in. Het 33 kilometer lange lint tussen Hoorn en Amsterdam beschermt zo’n 1,2 miljoen Noord-Hollanders. Om te voldoen aan toekomstige veiligheidseisen worden de Markermeerdijken de komende jaren versterkt. In het kader van Ode aan het Landschap zijn sinds dit voorjaar op verschillende locaties activiteiten te beleven. Zo vertelt gloednieuw minimuseum ‘De Waterwolf’ het verhaal van het verdronken dorp Etersheim. Ook is er onder de noemer ‘Dijk van een Kust’ een audiotour die langs alle verhalen van de Markermeerdijken voert.

Texel

Bijna alle landschappen van Noord-Holland komen samen op Texel; van polders tot brede stranden en van duinen tot heide. Het Waddeneiland valt deels onder het ‘Bijzonder Provinciaal Landschap’ van de provincie. Dit zijn 32 gebieden met bijzondere eigenschappen en waarde voor mens en dier. Deze landschappen worden beschermd zodat Noord-Holland een mooie provincie blijft om in te wonen, werken en ontspannen. Een deel van Texel is beschermd gebied vanwege de grote waarde voor weidevogels.

Deel op social media